سایبان در معماری
سایبان در معماری گذرگاه ها جایگاه ویژه ای دارند. فضاهای وسیع روباز نظیر معابر عریض (کم عمق)، میدانچه ها و تقاطع ها، به دلیل بزرگ بودن محدوده آسمان قابل رؤیت در آن ها ، قابلیت دریافت حجم وسیعی از انرژی گرمایی در طی روز را دارند. و به همان نسبت در شب نیز بازتابش گسترده ای به آسمان سرد شب دارند این پدیده برای روز زمستان و شب تابستان مناسب است. اما برای روز تابستان و شب زمستان مناسب نیست. در فضاهای بزرگ آفتابی به دلیل دریافت تابش خورشیدی در طول روز تابستان، دمای محیط بیش از دمای محلی خواهد بود. این در حالی است که شب ها دما به کمتر از دمای محلی کاهش خواهد یافت. در روزهای زمستان، سطوح بزرگ آفتابگیر می توانند شرایط گرمایی را از وضعیت استرس سرمایی کم (منطقه آبی) به شرایط بدون استرس سرمایی (منطقه سبز کم رنگ) ارتقا دهند.
مزیت های سایبان در معماری فضای باز
استفاده از سایبان های پارچه ای در این فضاها اگرچه موجب کاهش دریافت انرژی تابشی خورشید نسبت به فضای بدون سایبان می شود. اما دمای محیطی فضای زیر سایبان به کمتر از دمای محلی می رسد. تحقیقات نشان می دهد که شرایط گرمایی زیر سایبان نسبت به شرایط اقلیم محلی، یک رتبه ارتقا یافته. و بهتر شده است . در شب های زمستان، فضاهای زیر سایبان دارای دمای محیطی کمتری نسبت به قسمت های بدون سایبان است . به عبارت دیگر، باید گفت وجود سایبان، به تعدیل شرایط گرمایی روز و شب کمک می کند. در حالی که قسمت های بدون سایبان، قابلیت تنظیم شرایط دمایی را ندارند. و شب ها دمایشان کمتر از دمای محلی می شود. تصاویر گرفته شده با دوربین های حرارت سنج نشان می دهد. که دمای زیر سایبان پارچه ای، در روز بیشتر و در شب نیز بیشتر از دمای محیط بدون سایبان است.
کارکرد سایبان چادری در معماری گذرگاه ها
در مطالعات انجام شده در گذرها نکات ظریفی درباره سازگاری معماری این فضاها در فصول تابستان و زمستان با نیازهای گرمایی انسان بیان شده است. برداشت های میدانی نشان داده که اقلیم محلی در بافت تاریخی شهر، گرم تر و خشک تر از اقلیم شهری است. با وجود این، سایبان در معماری خاص پیاده راه های سرپوشیده (بازار یا ساباط های بزرگ.) که با استفاده از مصالح خازن و امکان تهویه طبیعی ساخته شده اند. بهترین تطابق را با نیازهای گرمایی انسان دارند. و امکان زندگی و اقامت طولانی مدت را علی رغم شرایط حاد اقلیمی فراهم کرده است.
وجود مغازه ها، حضور جمعیت، تبدیل شدن به فضای بازی بچه ها و پاتوق بزرگسالان از جمله شواهد مناسب بودن این فضاها در بیشتر ایام سال است. نکته جالب توجه در مورد بازار، خاموش بودن اکثر پنکه های سقفی در اوج گرمای ظهر و عصر تابستان است. دمای داخل بازار در شب های زمستان نیز بیش از دمای خیابان، و محفوظ از سوز سرما است که این خود عامل مهمی در فعال بودن این فضا در طی شبهای زمستانی است.
گذرهای روباز با توجه به جهت و تناسبات، شرایط متفاوتی از نظر هم سازی با نیازهای گرمایی انسان دارند. گذرهای وسیع روباز (میدانچه ها یا پیاده روهای خیابان های اصلی.) به دلیل دریافت حجم زیادی از گرمای خورشید در طی روز و از دست دادن آن در طی شب. نوسانات دمایی زیادی دارند. و روزهای تابستان و شب های زمستان شرایط گرمایی نامساعدی را به وجود می آورند. وجود سایبان در معماری چنین شرایطی. کمک بزرگی برای تعدیل نوسانات دمایی و بهبود شرایط گرمایی این فضاهاست.